Δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, αναφέρει η Έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για το 2024.

Αρχικά, στην περίληψη της Έκθεσης, σημειώνεται ότι «η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν η μόνη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στο νησί, αλλά από το 1974 το βόρειο τρίτο της Κύπρου διοικούνταν από Τουρκοκύπριους». Αυτή η περιοχή, προσθέτει, «αυτοανακηρύχθηκε ως «τουρκική δημοκρατία της βόρειας Κύπρου» το 1983. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αναγνώρισαν την «τδβκ». Η Τουρκία  ήταν η μόνη χώρα που την αναγνώρισε. Ένας σημαντικός αριθμός τουρκικών στρατευμάτων παρέμεινε στο νησί. Μια ουδέτερη ζώνη, ή «Πράσινη Γραμμή», που περιπολούνταν από μια ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ, χώριζε τις δύο περιοχές. Η παρούσα έκθεση περιγράφει τις εξελίξεις και στις δύο κοινότητες», συμφωνα με το ΚΥΠΕ

Η Έκθεση επισημαίνει ότι «δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία ή στην περιοχή που διοικείται από Τουρκοκύπριους κατά τη διάρκεια του έτους».

Σημαντικά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, προσθέτει, περιλάμβαναν αξιόπιστες αναφορές για σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία. «Παρόλο που η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έλαβε μέτρα για τον εντοπισμό και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπραξαν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπήρξαν περιορισμένα περιστατικά ατιμωρησίας».

Αναφέρει ότι «στην περιοχή που διοικείται από Τουρκοκύπριους, σημαντικά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιελάμβαναν αξιόπιστες αναφορές για σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, και σοβαρούς περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της βίας ή των απειλών βίας κατά ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοσιογράφων».

Προσθέτει ότι «οι αρχές» στην περιοχή που διοικείται από Τουρκοκύπριους σπάνια έλαβαν αξιόπιστα βήματα ή ενέργειες για τον εντοπισμό και την τιμωρία «αξιωματούχων» που διέπραξαν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπήρχαν ενδείξεις εκτεταμένης ατιμωρησίας».

Όσον αφορά την Ελευθερία του Τύπου, αναφέρει ότι ο νόμος της Κυπριακής Δημοκρατίας  προέβλεπε την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένου του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης, και η κυβέρνηση γενικά σεβάστηκε αυτό το δικαίωμα.

«Ανεξάρτητα ΜΜΕ, αποτελεσματική δικαστική εξουσία και ένα λειτουργικό δημοκρατικό πολιτικό σύστημα συνδυάστηκαν για την προώθηση της ελευθερίας της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών των μέσων ενημέρωσης», σημειώνει.

Για τα κατεχόμενα, αναφέρει ότι ο "νόμος" προέβλεπε την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης, αλλά οι "αρχές" «δεν σεβάστηκαν αυτό το δικαίωμα».

Προσθέτει ότι ο νόμος της ΚΔ ποινικοποιούσε την υποκίνηση μίσους και βίας με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Τέτοιες πράξεις τιμωρούνταν με φυλάκιση έως και πέντε ετών, πρόστιμο ή και τα δύο.

Για τα κατεχόμένα, αναφέρει ότι η προσβολή της τουρκοκυπριακής «κυβέρνησης» και των «αξιωματούχων», καθώς και της τουρκικής κυβέρνησης και των αξιωματούχων της «αποτελούσε ποινικό αδίκημα».

«Ενώ άτομα μερικές φορές μπορούσαν να επικρίνουν δημόσια τις «αρχές» χωρίς αντίποινα, οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι ΜΚΟ και ο Τύπος ανέφεραν σημαντική αύξηση της παρενόχλησης και των απειλών κατά των επικριτών του «προέδρου της τδβκ», της «κυβέρνησης της τδβκ», του τουρκικού στρατού, της τουρκικής παρέμβασης στις τουρκοκυπριακές υποθέσεις και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν».

Επιπλέον, αναφέρει ότι η δίκη του μέλους του Αριστερού Κινήματος Αμπντουλάχ Κορκμαζάν και τριών άλλων που κατηγορούνταν για «συνωμοσία για τη δημιουργία μυστικής συμμαχίας» και προσβολή του «προέδρου της τδβκ» συνεχίστηκε. Ο Κορκμαζάν αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση και υποχρεώθηκε να παρουσιάζεται σε «αστυνομικό» τμήμα εβδομαδιαίως.

Όσον αφορά τα δικαιώματα των εργαζομένων, αναφέρει ότι ο νόμος της ΚΔ προέβλεπε στους εργαζόμενους τη σύσταση και την ένταξη σε ανεξάρτητα συνδικάτα, τη συλλογική διαπραγμάτευση και τη διεξαγωγή νόμιμων απεργιών. Τόσο οι διακρίσεις κατά των συνδικάτων όσο και οι απολύσεις για συνδικαλιστική δραστηριότητα ήταν παράνομες.

«Η κυβέρνηση γενικά εφάρμοσε την ισχύουσα εργατική νομοθεσία και οι έρευνες ήταν επαρκείς στον δημόσιο τομέα. Οι ποινές για παραβιάσεις, οι οποίες σημειώθηκαν κυρίως στον μη δημόσιο τομέα, ήταν μικρότερες από εκείνες για παρόμοιες παραβιάσεις πολιτικών δικαιωμάτων. Οι παραβιάσεις σπάνια σημειώθηκαν στον δημόσιο τομέα και οι ποινές επιβάλλονταν τακτικά κατά των παραβατών».

Η Έκθεση σημειώνει ότι η κυβέρνηση της  ΚΔ γενικά προστάτευε το δικαίωμα των συνδικάτων να διεξάγουν τις δραστηριότητές τους χωρίς παρεμβάσεις και οι εργοδότες γενικά σεβόντουσαν το δικαίωμα των εργαζομένων να σχηματίζουν και να συμμετέχουν σε ανεξάρτητα συνδικάτα και να διαπραγματεύονται συλλογικά. Υπήρξαν μεμονωμένες αναφορές ότι οι εργοδότες του ιδιωτικού τομέα αποθάρρυναν τη συνδικαλιστική δραστηριότητα λόγω της σποραδικής εφαρμογής από την ΚΔ των κανονισμών εργασίας που απαγορεύουν τις διακρίσεις κατά των συνδικάτων και της έμμεσης απειλής των εργοδοτών για αυθαίρετη απόλυση για συνδικαλιστικές δραστηριότητες, προσθέτει.

Για τα κατεχόμενα, αναφέριε ότι ο «νόμος» προστάτευε τα δικαιώματα των εργαζομένων, εκτός από τα μέλη της «αστυνομίας» και άλλων τουρκοκυπριακών «δυνάμεων ασφαλείας», να σχηματίζουν και να συμμετέχουν σε ανεξάρτητα συνδικάτα της επιλογής τους χωρίς προηγούμενη άδεια.

Μέλη συνδικάτων, προσθέτει, ανέφεραν επίσης ότι η «αστυνομία» «συνελάμβανε συστηματικά ορισμένα μέλη συνδικάτων κατά τη διάρκεια ειρηνικών διαδηλώσεων για να εκφοβίσει άλλους διαδηλωτές».

Επιπλέον, «τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών ανέφεραν ότι οι εκπαιδευτικές αρχές απείλησαν με «έρευνες» τους πρόσφατα διορισμένους εκπαιδευτικούς εάν συμμετείχαν σε διαδηλώσεις που πραγματοποιούσαν τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών κατά της απόφασης των «αρχών» να απαιτήσουν ολοήμερη διδασκαλία. Τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών ανέφεραν επίσης ότι ορισμένοι από τους μισθούς των μελών τους παρακρατήθηκαν από τις εκπαιδευτικές «αρχές» για συμμετοχή στη διαμαρτυρία».

Όσον αφορά την Ασφάλεια του Ατόμου, τα Βασανιστήρια και τη Σκληρή, Απάνθρωπη ή Ταπεινωτική Μεταχείριση ή Τιμωρία, αναφέρει ότι το Σύνταγμα και ο νόμος της Κυπριακής Δημοκρατίας απαγόρευαν τέτοιες πρακτικές, αλλά υπήρξαν αναφορές ότι κυβερνητικοί αξιωματούχοι τις εφάρμοσαν.

Σημειώνει ότι η Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT) σε έκθεσή της τον Μάιο σχετικά με την επίσκεψή της στην Κύπρο το 2023 περιέγραψε "σκληρές συνθήκες" και "έλλειψη δομής και ρουτίνας" για τους κρατούμενους στο Τμήμα Φυλακών Κύπρου, που ισοδυναμούσε με "απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση". Η CPT, προσθέτει, «έλαβε ισχυρισμούς ότι το προσωπικό των φυλακών χαστούκιζε κρατούμενους και κρατούσε ξύλινα μπαστούνια για να τους εκφοβίσει, καθώς και ότι χρησιμοποιούσε λεκτικές προσβολές, συμπεριλαμβανομένων ρατσιστικών σχολίων εναντίον αλλοδαπών κρατουμένων».

"Στην περιοχή που διοικείται από Τουρκοκύπριους, ο «νόμος» δεν αναφερόταν ρητά στα βασανιστήρια, αλλά απαγόρευε την κακομεταχείριση των κρατουμένων από την «αστυνομία» βάσει του άρθρου του «ποινικού κώδικα» που καλύπτει την επίθεση, τη βία και τον ξυλοδαρμό. Υπήρξαν αναφορές ότι η «αστυνομία» κακοποίησε κρατούμενους" αναφέρει.

Σημειώνει ότι «ΜΚΟ ανέφεραν κακομεταχείριση και κακοποίηση «αστυνομίας» κρατουμένων σε κέντρα κράτησης και στις «κεντρικές φυλακές». «Τουρκοκυπριακές ΜΚΟ ανέφεραν έλλειψη καμερών ασφαλείας στα κέντρα κράτησης και ότι οι «κεντρικές φυλακές» επέτρεπαν σε «αστυνομικούς» και «δεσμοφύλακες» να κακοποιούν τους κρατούμενους ατιμώρητα. Οι ΜΚΟ ανέφεραν επίσης ότι οι κάμερες ασφαλείας στην παλιά «κεντρική φυλακή» δεν τροφοδοτούσαν απευθείας το «υπουργείο εσωτερικών», επιτρέποντας την κακοποίηση επειδή το υλικό της κάμερας μπορούσε να διακοπεί και να αλλοιωθεί», αναφέρει η Έκθεση.