Τα μικροπλαστικά έχουν εξελιχθεί σε έναν διαρκώς αυξανόμενο κίνδυνο, ο οποίος είναι πλέον πανταχού παρών: Στα προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, στον αέρα που αναπνέουμε, ακόμη και στα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ότι τα μικροπλαστικά είναι παρόντα σχεδόν σε κάθε ανθρώπινο ιστό που εξετάστηκε, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου. Μια μελέτη, μάλιστα, υποστήριξε ότι η ποσότητα μικροπλαστικών που συγκεντρώνεται στον εγκέφαλό μας ισοδυναμεί με μια κουταλιά της σούπας, ανοίγοντας τον ασκό του Αιώλου για τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία.

Τα σχετικά επιστημονικά συμπεράσματα παραμένουν ασαφή: Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) υποστηρίζει ότι δεν προκύπτει από τα τρέχοντα στοιχεία κίνδυνος για την υγεία. Αυτό, όμως, μπορεί να οφείλεται απλώς στην έλλειψη ολοκληρωμένης έρευνας, τονίζουν ορισμένοι μελετητές.

Μέχρι να προκύψουν περισσότερα στοιχεία, η μείωση της έκθεσης στα μικροπλαστικά φαίνεται να είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο Brain Medicine υποστήριξε ότι τα πιο «ένοχα» για ποσότητες μικροπλαστικών τρόφιμα είναι τα υπερ-επεξεργασμένα, μια κατηγορία τροφίμων που οι άνθρωποι πρέπει ούτως ή άλλως να αποφεύγουν για το καλό της υγείας τους. Υπάρχουν, ωστόσο, και υγιεινά τρόφιμα που φαίνεται να πλήττονται από την επέλαση των μικροπλαστικών.

Ποια είναι αυτά; 

1. Σακουλάκια τσαγιού

Πολλά σακουλάκια τσαγιού του εμπορίου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι κατασκευασμένα από χαρτί, περιέχουν πολυπροπυλένιο, ένα πλαστικό που χρησιμοποιείται για το σφράγισμα των συσκευασιών. Όταν εμποτίζονται σε ζεστό νερό, αυτές οι σακούλες μπορούν να απελευθερώσουν εκατομμύρια μικροπλαστικά σωματίδια στο τσάι.

Τι μπορείτε να κάνετε: Προτιμήστε το τσάι σε μορφή φύλλων.

2. Εμφιαλωμένο νερό

Τα πλαστικά μπουκάλια νερού είναι μια από τις σημαντικότερες πηγές μικροπλαστικών. Μια μελέτη του 2024 υπολόγισε ότι, κατά μέσο όρο, 240.000 πλαστικά σωματίδια αντιστοιχούν σε κάθε λίτρο εμφιαλωμένου νερού. Τα περισσότερα μπουκάλια είναι κατασκευασμένα από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET), το οποίο διασπάται με την πάροδο του χρόνου και με τη φυσική καταπόνηση.

Τι μπορείτε να κάνετε: Πίνετε νερό βρύσης χρησιμοποιώντας γυάλινα ή ανοξείδωτα μπουκάλια.

3. Θαλασσινά

Τα πλαστικά απόβλητα στους ωκεανούς διασπώνται σε μικροπλαστικά, τα οποία καταναλώνονται από το πλαγκτόν και στη συνέχεια μετακινούνται στην τροφική αλυσίδα προς τα ψάρια και τα οστρακοειδή. Τα οστρακοειδή είναι ιδιαίτερα ευάλωτα, καθώς συχνά καταναλώνονται ολόκληρα, συμπεριλαμβανομένου του πεπτικού συστήματος.

Τι μπορείτε να κάνετε: Περιορίστε την κατανάλωση οστρακοειδών όπως μύδια, στρείδια και χτένια.

4. Ρύζι

Έχει αποδειχθεί ότι το ρύζι περιέχει μετρήσιμες ποσότητες μικροπλαστικών – μισό φλιτζάνι περιέχει περίπου 3-4 mg.

Τι μπορείτε να κάνετε: Ξεπλύνετε καλά το ρύζι με φιλτραρισμένο νερό πριν το μαγειρέψετε.

5. Αλάτι

Το αλάτι, ένα βασικό διατροφικό προϊόν, περιέχει συχνά μικροπλαστικά, ως αποτέλεσμα των μολυσμένων ωκεανών και παρεμβάσεων στη διαδικασία παραγωγής. Μια παγκόσμια μελέτη διαπίστωσε ότι το 90% των εμπορικών σημάτων αλατιού είναι μολυσμένα με πλαστικά σωματίδια.

Τι μπορείτε να κάνετε: Προτιμήστε αλάτι που πωλείται σε γυάλινα ή χάρτινα δοχεία.

6. Μέλι

Οι μέλισσες μπορούν να καταπιούν ή να μεταφέρουν μικροπλαστικά, τα οποία στη συνέχεια περνούν στις κυψέλες και, τελικά, στο μέλι.

Τι μπορείτε να κάνετε: Αγοράστε μέλι από τοπικούς μελισσοκόμους, που χρησιμοποιούν φυσικές μεθόδους συγκομιδής και ασφαλείς συσκευασίες.

7 & 8. Φρούτα και λαχανικά

Τα φυτά μπορούν να απορροφήσουν μικρο- και νανοπλαστικά από το μολυσμένο έδαφος και το νερό άρδευσης μέσω των ριζών τους. Τα μήλα και τα καρότα έχουν αναγνωριστεί ως τα πιο μολυσμένα μεταξύ των φρούτων και των λαχανικών.

Τι μπορείτε να κάνετε: Πλύνετε και ξεφλουδίστε τα προϊόντα σας. Η αγορά τοπικών ή βιολογικών προϊόντων μπορεί να συμβάλει στη μείωση της έκθεσης σε μολυσμένο από πλαστικά έδαφος.

9. Πρωτεΐνες (ζωικής και φυτικής προέλευσης)

Σύμφωνα με το Ocean Conservancy, έως και το 88% των ζωικών και φυτικών πρωτεϊνών περιέχουν μικροπλαστικά. Αυτά τα σωματίδια μπορεί να εισαχθούν μέσω μολυσμένων ζωοτροφών, νερού ή εδάφους. Τα έντονα επεξεργασμένα προϊόντα, όπως τα nuggets κοτόπουλου και τα fish sticks, τείνουν να έχουν τα υψηλότερα επίπεδα.

Τι μπορείτε να κάνετε: Επιλέξτε ολόκληρες, ελάχιστα επεξεργασμένες πηγές πρωτεϊνών και κρέας που τρέφεται με χορτάρι ή εκτρέφεται με βιολογικό τρόπο, όταν είναι δυνατόν.

Τα καλά νέα; Πολλές από αυτές τις αλλαγές – όπως η μετάβαση από το εμφιαλωμένο στο νερό της βρύσης ή η υποστήριξη τοπικών παραγωγών τροφίμων – δεν είναι απλώς πιο υγιεινές, αλλά και πιο περιβαλλοντικά βιώσιμες. Μέχρι οι επιστήμονες να είναι σε θέση να προσδιορίσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των μικροπλαστικών στην υγεία, μπορούμε να μειώσουμε την έκθεσή μας σε αυτά λαμβάνοντας απλά μέτρα.