Το τελευταίο χρονικό διάστημα κυκλοφορούσαν κάποιες φήμες στα πλαίσια τουρκικής προπαγάνδας, ότι το θέμα των S-400 έχει επιλυθεί, με την Ουάσιγκτον ωστόσο να αποσαφηνίζει  ότι  αυτό δεν ισχύει.

Συνεχής η αντίθεση  των ΗΠΑ στην αγορά και κατοχή των S-400 από την Άγκυρα

Συγκεκριμένα πρόσφατη επιστολή από ανώτερο αξιωματούχο του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, επιβεβαίωσε ότι η Ουάσινγκτον δεν έχει αλλάξει τη θέση της σχετικά με την απόκτηση του ρωσικού συστήματος πυραυλικής άμυνας S-400 από την Τουρκία, σε αντίθεση με προηγούμενες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, που υπονοούσαν ότι το ζήτημα είχε επιλυθεί.

, ανώτερο στέλεχος του Γραφείου Νομοθετικών Υποθέσεων, στον βουλευτή Κρις Πάππας στις 20 Αυγούστου, επιβεβαίωσε τη συνεχή αντίθεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην αγορά και κατοχή των S-400 από την Άγκυρα.

«Η θέση των ΗΠΑ σχετικά με την απόκτηση και τη συνέχιση της κατοχής του ρωσικού συστήματος S-400 από την Τουρκία δεν έχει αλλάξει», έγραψε ο Γκουαγιανόνε απαντώντας σε προηγούμενη ερώτηση σχετικά με τις κυρώσεις των ΗΠΑ και το μέλλον της Τουρκίας στο πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35.

Πρόσθεσε ότι οι προϋποθέσεις για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 είναι «γνωστές», συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιγράφονται στο Άρθρο 1245 του Νόμου περί Εθνικής Άμυνας του 2020.

Η επιστολή καθιστά σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν εγκρίνει ή υποστηρίξει τη στάση της Τουρκίας σχετικά με τους S-400 και ότι η Ουάσινγκτον εξακολουθεί να θεωρεί το σύστημα ασύμβατο με τα αμυντικά συστήματα του ΝΑΤΟ και τη νομοθεσία των ΗΠΑ βάσει του Νόμου για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (CAATSA).

"Άδειασμα" του Τούρκου ΥΠΑΜ από τις ΗΠΑ

Η διευκρίνιση των ΗΠΑ έρχεται μετά την δήλωση του Υπουργού Άμυνας Γκιουλέρ στο κοινοβούλιο στις 26 Νοεμβρίου 2024 ότι η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν «καταλήξει σε συναίνεση» για τους S-400 και ότι το ζήτημα «δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα».

Ο Γκιουλέρ ισχυρίστηκε επίσης ότι η Ουάσινγκτον επανεξέτασε τη θέση της σχετικά με την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, μετά την πρόοδο στο εγχώρια αναπτυγμένο μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς της Τουρκίας, το KAAN.

Ωστόσο, η επιστολή του Γκουαγιανόνε δείχνει ότι δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία.

Αντ' αυτού, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να θέτουν ως προϋπόθεση  για την πρόσβαση της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 στην Άγκυρα, την μη κατοχή των S-400.

F-35 και Τουρκία

Η Τουρκία αποσύρθηκε επίσημα από το πρόγραμμα Joint Strike Fighter F-35 το 2021, μετά την παραλαβή του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400 τον Ιούλιο του 2019.

Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είχαν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι οι S-400, που παράγονται από τη Ρωσία, ενέχουν κινδύνους για τις αμυντικές επιχειρήσεις της συμμαχίας και θα μπορούσαν ενδεχομένως να συλλέξουν πληροφορίες για τα αεροσκάφη F-35.

Πριν από την απομάκρυνσή της, η Τουρκία ήταν εταίρος παραγωγής στο πρόγραμμα και είχε επενδύσει περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η χώρα είχε επίσης παραγγείλει περισσότερα από 100 αεροσκάφη F-35.

Μετά τον αποκλεισμό της, έξι αεροσκάφη για τα οποία η Τουρκία είχε ήδη πληρώσει παρακρατήθηκαν στις ΗΠΑ.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2020, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στην Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας, γνωστή στα τουρκικά ως Savunma Sanayii Başkanlığı, και σε αρκετούς ανώτερους αξιωματούχους λόγω της αγοράς S-400.

Οι κυρώσεις  των ΗΠΑ παραμένουν σε ισχύ

Παρόλο που η Άγκυρα έλαβε δύο παρτίδες του συστήματος S-400 από τη Ρωσία με συνολικό κόστος 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια, Τούρκοι αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι το σύστημα παραμένει ανενεργό.

Ο Γκιουλέρ δήλωσε ότι οι προετοιμασίες για την ανάπτυξη έχουν ολοκληρωθεί, με τις υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης και τις καθορισμένες τοποθεσίες ανάπτυξής τους έτοιμες.

Πρόσθεσε ότι το σύστημα θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί εντός 12 ωρών εάν απαιτηθεί.

Το "Steel Dome"  δεν περιλαμβάνει τους S-400 

Ωστόσο, το σύστημα δεν έχει συμπεριληφθεί στην τελευταία στρατηγική αεράμυνας της Τουρκίας, γνωστή ως έργο "Steel Dome", που εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2024.

Η πρωτοβουλία έχει σχεδιαστεί για την ενίσχυση των δυνατοτήτων αεράμυνας της Τουρκίας, αλλά εξαιρεί τους S-400.

Παράλληλα με τη διαμάχη για τους S-400, η ​​Τουρκία συνεχίζει να προσαρμόζει τα σχέδια αμυντικών προμηθειών της.

Ο Γκιουλέρ ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 2024 ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει το σχέδιό της για τον εκσυγχρονισμό 79 από τα υπάρχοντα μαχητικά αεροσκάφη F-16 με κιτ που παρέχονται από τις ΗΠΑ.

Αντ' αυτού, ο εκσυγχρονισμός θα γίνει εγχώρια από την Turkish Aerospace Industries.

Ταυτόχρονα, η Τουρκία προχώρησε με την αγορά 40 νέων αεροσκαφών F-16 Block 70 Viper και των σχετικών πυρομαχικών, μια συμφωνία αξίας μεταξύ 6,5 και 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Τουρκία επιδιώκει επίσης την προμήθεια αεροσκαφών Eurofighter Typhoon στο πλαίσιο των προσπαθειών διαφοροποίησης των προμηθευτών της.

Στις 23 Ιουλίου, οι υπουργοί Άμυνας της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας που προβλέπει την αποδοχή της Τουρκίας ως χρήστη των αεροσκαφών Eurofighter Typhoon. Η Γερμανία, η οποία είχε προηγουμένως μπλοκάρει την πώληση, ήρε το βέτο της.

Το Eurofighter παράγεται από μια κοινοπραξία του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Γερμανίας.

Το Ισραήλ αντιτίθεται στην επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η Τουρκία μπορεί να επιδιώκει επανένταξη στο πρόγραμμα των F-35 χωρίς να έχει επιλύσει νωρίτερα το ζήτημα των S-400 ,για το οποίο οι ΗΠΑ είναι κάθετες.

Επιπλέον είναι δεδομένο ότι το Ισραήλ-λόμπυ στις ΗΠΑ, αντιτίθεται στην επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, λόγω των ιδιαίτερα  τεταμένων σχέσεων του με την Άγκυρα.

Αυτός είναι ένας κατά την άποψή μας  o σοβαρότερος λόγος για τον οποίο η Τουρκία δεν θα αποκτήσει τα F-35 τα επόμενα χρόνια.