Σήμερα είναι το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής, ένα από τα δύο μεγάλα Ψυχοσάββατα της Ορθοδοξίας, μέρα αφιερωμένη σε όσους έχουν φύγει από τη ζωή. 

Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, κατά το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής οι πιστοί μνημονεύουν τις ψυχές από τον Αδάμ έως σήμερα, ζητώντας από τον Θεό να χαρίσει ανάπαυση στους νεκρούς. Η μέρα αυτή διαφέρει από τα υπόλοιπα μνημόσυνα γιατί δεν τελείται για μεμονωμένα πρόσωπα αλλά για όλη την ανθρωπότητα.

Τα κόλλυβα του Ψυχοσάββατου της Πεντηκοστής ονομάζονται «χρυσά». Ο όρος αυτός προέρχεται από παλαιότερη παράδοση που ήθελε οι πιστοί να φέρνουν τα πιο ευπαρουσίαστα και πλούσια κόλλυβα της χρονιάς, με συμβολισμούς αγιοπνευματικούς και έντονη τη μνήμη της Ανάστασης. Πολλοί πιστεύουν ότι τα «χρυσά κόλλυβα» δεν χαρακτηρίζονται από το κόστος ή τα υλικά, αλλά από τη βαθιά πνευματική αξία της προσφοράς και της συγχώρησης. Κατά την παράδοση, το βράδυ του Πάσχα οι ψυχές των κεκοιμημένων βγαίνουν ελεύθερες στη γη και επιστρέφουν στους τόπους που αγάπησαν. Το Ψυχοσάββατο λειτουργεί ως πνευματικός αποχαιρετισμός, μια πράξη αγάπης και τιμής για τον καθένα που πέρασε στην αιωνιότητα.

Η σημασία της μνήμης και της προσευχής

Τα Ψυχοσάββατα καθιερώθηκαν ως συλλογικά μνημόσυνα της Εκκλησίας, προκειμένου να τιμηθούν ακόμη και όσοι δεν έχουν κάποιον να τους μνημονεύει. Η Εκκλησία, μέσω της ευχής «Αιωνία η μνήμη», αναλαμβάνει την προσευχή για κάθε ψυχή.

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος υπενθυμίζει κάθε χρόνο τη σημασία των Ψυχοσάββατων, επισημαίνοντας ότι η μνημόνευση νεκρών δεν είναι μια θρησκευτική υποχρέωση, αλλά μια έκφραση πίστης στην Ανάσταση και στην ελπίδα της αιωνίου ζωής.
 

Πώς προσφέρουμε τα κόλλυβα

Τα κόλλυβα παρασκευάζονται με σεβασμό και μεταφέρονται στην Εκκλησία είτε την Παρασκευή στον Εσπερινό, είτε ανήμερα το Σάββατο το πρωί για να διαβαστούν στην Θεία Λειτουργία. Είναι σημαντικό να μην πετάγονται, ούτε να σκορπίζονται σε τάφους, καθώς θεωρούνται ευλογημένα. Αντιθέτως, πρέπει να μοιράζονται με αγάπη και κατάνυξη στους παρευρισκομένους, για τη συγχώρηση των ψυχών.
 

Πρωτότυπη συνταγή από τον Γέροντα Μακάριο – Άγιον Όρος

Το vimaorthodoxias.gr παρουσιάζει αποκλειστικά την παραδοσιακή συνταγή του Γέροντα Μακάριου από κελί της Παναγίας Άξιον Εστί:

Υλικά για τα κόλλυβα (8-10 μερίδες):

200 γρ. αποφλοιωμένο σιτάρι
1/2 κούπα καβουρδισμένο αλεύρι
1/3 κούπας καρύδι ψιλοκομμένο
1/3 κούπας σταφίδες ξανθές
1/4 κούπας ρόδι ή αποξηραμένο cranberry

2 κουταλιές αμύγδαλο φιλέ
Ξύσμα από 1 λεμόνι
1 κουταλιά σούπας κανέλα
1/2 κουταλάκι γαρύφαλλο
1/2 φλιτζάνι άχνη ζάχαρη
5 φύλλα δυόσμου, ψιλοκομμένα

Εκτέλεση:

Πλένουμε και βράζουμε το σιτάρι μέχρι να μαλακώσει (περίπου 45 λεπτά). Το αφήνουμε να στραγγίξει καλά σε πετσέτα.
Σε αντικολλητικό τηγάνι, καβουρδίζουμε ελαφρώς το αλεύρι με λίγη φρυγανιά.
Σε μεγάλο μπολ αναμειγνύουμε το σιτάρι με τα υπόλοιπα υλικά.
Προσθέτουμε την άχνη και τα μπαχαρικά, και ανακατεύουμε καλά.
Πασπαλίζουμε με σουσάμι ή αμύγδαλο φιλέ και διαμορφώνουμε τον σταυρό με ροδοπέταλα ή ζαχαρόπαστα αν επιθυμούμε.
Ο Γέροντας Μακάριος συμβουλεύει: «Προσευχή πάνω από την κατσαρόλα κάνει τα κόλλυβα ευλογία. Όχι μόνο τα υλικά. Να μνημονεύεις ονόματα από καρδιάς».