Η κλιμακτήριος και η εμμηνόπαυση είναι φυσιολογικά στάδια στη ζωή κάθε γυναίκας, που σηματοδοτούν το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας.

Συνοδεύονται όμως συχνά από μια σειρά σωματικών και ψυχολογικών αλλαγών, όπως εξάψεις, διαταραχές ύπνου, μεταβολές στη διάθεση και… ένα σύμπτωμα που σπάνια συζητιέται: η φαγούρα, ή επιστημονικά, κνησμός.

Τι προκαλεί φαγούρα στην εμμηνόπαυση;

Η βασική αιτία είναι η πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων, ορμονών που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και στην υγεία του δέρματος. Καθώς μειώνονται, το δέρμα:

– Χάνει την υγρασία και την ελαστικότητά του
– Γίνεται λεπτότερο και πιο ευαίσθητο
– Εμφανίζει ευκολότερα ξηρότητα και ερεθισμό

Η ατροφία του δέρματος, ιδιαίτερα σε ευαίσθητες περιοχές όπως τα κάτω άκρα, η κοιλιά ή η γεννητική περιοχή, μπορεί να οδηγήσει σε έντονη φαγούρα.

Πόσο συχνή είναι;

«Αν και δεν αναφέρεται συχνά, μελέτες δείχνουν πως έως και 25% των γυναικών εμφανίζουν για πρώτη φορά συμπτώματα εκζέματος ή έντονης ξηροδερμίας κατά την εμμηνόπαυση. Πρόσφατη βρετανική μελέτη από τη National Eczema Society σε συνεργασία με την EPIMAX (2025) έδειξε ότι η εμμηνόπαυση επηρεάζει σημαντικά τη δερματική υγεία, με το 85% των συμμετεχουσών να αναφέρουν ότι οι αλλαγές στο δέρμα επηρεάζουν την καθημερινότητά τους, την εικόνα του σώματός τους και την κοινωνική τους ζωή», επισημαίνει ο κ. Ευάγγελος Γκικόντες Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος M.Sc.Hom και συνεχίζει:

«Επιπλέον, η φαγούρα δεν περιορίζεται μόνο στο σώμα. Συχνά εντοπίζεται και στην περιοχή του αιδοίου, όπου η κολπική ατροφία προκαλεί κνησμό, κάψιμο και δυσφορία».

Άλλες πιθανές αιτίες που πρέπει να αποκλειστούν

Πριν αποδοθεί η φαγούρα αποκλειστικά στην εμμηνόπαυση, οφείλουμε να ελέγξουμε για:

• Αλλεργίες ή δερματίτιδες επαφής
• Μυκητιάσεις ή βακτηριακές λοιμώξεις
• Διαβήτη (που συχνά σχετίζεται με χρόνιο κνησμό)
• Θυρεοειδοπάθειες
• Έλλειψη βιταμινών (Β12, D)

Η κλινική εξέταση και ενίοτε εργαστηριακός έλεγχος μπορούν να ξεκαθαρίσουν την αιτιολογία.

Πώς αντιμετωπίζεται η φαγούρα στην εμμηνόπαυση;

Η προσέγγιση πρέπει να είναι πολυπαραγοντική:

1. Τοπική φροντίδα

• Ενυδατικές κρέμες χωρίς άρωμα και αλκοόλες
• Καθημερινή ήπια καθαριότητα με pH-ουδέτερα προϊόντα
• Αποφυγή συνθετικών υφασμάτων και ερεθιστικών χημικών

2. Φυτική υποστήριξη: Φυτοοιστρογόνα από σόγια, κόκκινο τριφύλλι, ή λιναρόσπορο έχουν δείξει αποτελέσματα στην ανακούφιση ήπιων συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης. Υπάρχει ποικιλία ωφέλιμων βοτάνων για τον σκοπό αυτό.

3. Ορμονική Υποκατάσταση (HRT): Σε περιπτώσεις έντονου κνησμού που οφείλεται σε ατροφία δέρματος ή κόλπου, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (τοπικά ή συστηματικά) μπορεί να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.

4. Συμπληρωματικά μέτρα

• Καθημερινή ενυδάτωση με λήψη υγρών
• Διατροφή πλούσια σε Ω-3 λιπαρά και βιταμίνη Ε
• Ήπια σωματική άσκηση για καλύτερη κυκλοφορία του αίματος
• Κατάλληλα φυτικά βοηθήματα

Όχι, δεν είναι «στο μυαλό σου»

«Η φαγούρα μπορεί να είναι εξαντλητική και να επηρεάζει την ποιότητα ζωής, αλλά ευτυχώς δεν είναι φανταστικό σύμπτωμα. Είναι σωματικό, πραγματικό και συχνά αντιμετωπίσιμο.

Το σημαντικότερο βήμα είναι να ζητήσεις ιατρική καθοδήγηση. Όταν συνδυάζεται η ιατρική γνώση με φροντίδα και κατανόηση, η γυναίκα μπορεί να ανακτήσει την άνεση και την αυτοπεποίθησή της» καταλήγει ο κ. Γκικόντες.