Η Σύνοδος κορυφής μεταξύ Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντιμίρ Πούτιν στο Άνκορατζ της Αλάσκας, στις 15 Αυγούστου 2025, έληξε χωρίς πρόοδο για μια κατάπαυση του πυρός ή μια μακροπρόθεσμη ειρήνη στην Ουκρανία.
Αλλά ενώ δεν υπήρξε καμία σημαντική πρόοδος στη συνάντηση, που θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια ενέργεια και να επεκτείνει τον πόλεμο κρυβόταν στο παρασκήνιο, περνώντας σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη.
Το Κρεμλίνο συχνά αποσπά την προσοχή μέσω της χρήσης μιας τακτικής που ονομάζεται «απόσπαση της προσοχής ή εκτροπή», στης οποίας την παγίδα, πολλοί αρθρογράφοι-αναλυτές έπεσαν.
Σε αυτήν την περίπτωση, το κόκκινο χαλί, οι στρατιωτικές υπερπτήσεις και οι θεωρίες συνωμοσίας για τους σωσίες του Πούτιν , τράβηξαν τα φώτα της δημοσιότητας, αφήνοντας εκτός το πραγματικό ζουμί της συνάντησης.
Ο πραγματικός σκοπός της Συνόδου κορυφής Πούτιν-Τράμπ
Ενδείξεις για τον πραγματικό σκοπό της συνόδου κορυφής μπορούσαν να βρεθούν στο γεγονός ότι και οι δύο πλευρές έφεραν μαζί τους αντιπροσωπείες με μεγάλη οικονομική δύναμη.
Ο Τραμπ συνοδεύτηκε από τον Υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ο οποίος έφερε αντίγραφο της συμφωνίας για τα ορυκτά στον Πρόεδρο Ζελένσκι τον Φεβρουάριο του 2025, πιέζοντας για την υπογραφή της χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας, και τον Υπουργό Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ.
Ο Πούτιν έφερε μαζί του, τον Υπουργό Οικονομικών Άντον Σιλουάνοφ, ο οποίος επιβλέπει την αντίδραση της Ρωσίας στις κυρώσεις, και τον Κίριλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων (RDIF).
Το Ρωσικό RDIF
Το RDIF σχεδιάστηκε για να προσελκύσει δυτικά κεφάλαια σε ρωσικά έργα και συχνά χρησίμευσε ως παρασκηνιακό κανάλι για οικονομική διπλωματία υψηλού επιπέδου. Ο Ντμίτριεφ υπηρετεί εδώ και καιρό ως οικονομικός απεσταλμένος του Κρεμλίνου.
Τον Ιανουάριο του 2017, ο Ντμίτριεφ συναντήθηκε με τον Έρικ Πρινς, ιδρυτή της Blackwater PMC και δωρητή του Τραμπ, για να συνεργαστούν μεταξύ της μεταβατικής ομάδας του Τραμπ και του Κρεμλίνου και μίλησε με τον Άντονι Σκαραμούτσι, ανώτερο βοηθό του τότε εκλεγμένου Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός.
Φέρνοντας τον Ντμίτριεφ στο Άνκορατζ παρά τις κυρώσεις, η Μόσχα έδωσε σήμα ότι αναμένει ότι η άρση των κυρώσεων θα είναι μέρος της συμφωνίας.
Το RDIF βρίσκεται υπό κυρώσεις των ΗΠΑ από το 2022.
Εάν το RDIF ανακτήσει την πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές, η Ρωσία θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει ξανά την επέκταση των υποδομών, της τεχνολογίας και της ενέργειας με δυτικά κεφάλαια.
Ο ρόλος της ExxonMobil
Ο Πούτιν εξέδωσε διάταγμα στις 15 Αυγούστου, την ίδια ημέρα με τη Σύνοδο κορυφής, επιτρέποντας στον αμερικανικό πετρελαϊκό γίγαντα ExxonMobil να επανέλθει σε ένα μεγάλο ρωσικό κρατικό πετρελαϊκό έργο στις ακτές του Ειρηνικού της Ρωσίας.
Το Sakhalin-1 λειτουργεί από μια ρωσική κρατική θυγατρική της Rosneft, τον κρατικό γίγαντα με επικεφαλής τον Igor Sechin, στενό σύμμαχο του Πούτιν. Η ExxonMobil κατείχε μερίδιο 30%, αλλά αποσύρθηκε το 2022 όταν οι κυρώσεις έγιναν αυστηρότερες μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η ExxonMobil και άλλοι ξένοι επενδυτές μπορούν να επιστρέψουν υπό μία προϋπόθεση, να βοηθήσουν στην άρση των κυρώσεων στο ρωσικό πετρέλαιο.
Το διάταγμα απαιτεί από τους ξένους μετόχους να εργαστούν για την άρση των δυτικών κυρώσεων προκειμένου να ανακτήσουν τα μερίδιά τους, σύμφωνα με το Reuters. Πρέπει επίσης να κανονίσουν συμβάσεις για εξοπλισμό που κατασκευάζεται στο εξωτερικό και να μεταφέρουν κεφάλαια σε λογαριασμούς του έργου Sakhalin-1.
Rosneft, Τραμπ και ο φάκελος Steele
Το Sakhalin-1 έχει μια ιστορία που συνδέει τη Rosneft με την πολιτική των ΗΠΑ.
Το 2011, ο τότε διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil, Ρεξ Τίλερσον, υπέγραψε μια συνεργασία 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη Rosneft, η οποία κάλυπτε έργα από τη Σαχαλίνη μέχρι την Αρκτική.
Ο Πούτιν προήδρευσε προσωπικά της συμφωνίας.
Την ίδια χρονιά, η Rosneft και η Exxon πρότειναν την κατασκευή ενός εργοστασίου 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας έως το 2018 και υπέγραψαν την πρώτη συμφωνία στο πλαίσιο μιας «Συμφωνίας Στρατηγικής Συνεργασίας» για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση ενεργειακών πηγών στην Αρκτική και τη Μαύρη Θάλασσα, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών ανακαλύψεων όπως ένα εύρημα δισεκατομμυρίου βαρελιών στη Θάλασσα Κάρα.
Η Exxon εγκατέλειψε τις επιχειρήσεις το 2018 μετά τις δυτικές κυρώσεις για την Κριμαία, αφήνοντας τη Rosneft με τεράστιο χρέος. Η Ρωσία έχασε την πρόσβαση σε σύγχρονες τεχνολογίες για να ξεκλειδώσει το απόθεμα των 8,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το 2016, ο Τραμπ διόρισε τον Τίλερσον ως Υπουργό Εξωτερικών. Τον Μάρτιο του 2022, μετά την ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας, η Exxon σταμάτησε τις δραστηριότητες της στο Sakhalin-1.
Ο φάκελος Steele, που δημοσιεύθηκε το 2017, ισχυριζόταν ότι το 2016 ο Igor Sechin της Rosneft προσέφερε σε συνεργάτες του Τραμπ μερίδιο 19% στην εταιρεία - αξίας περίπου 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων - σε αντάλλαγμα για την άρση των κυρώσεων σε περίπτωση νίκης του Τραμπ.
Η έκθεση ισχυριζόταν ότι ο σύμβουλος της προεκλογικής εκστρατείας Carter Page συζήτησε την ιδέα στη Μόσχα. Τον Δεκέμβριο του 2016, ανακοινώθηκε η πώληση του 19,5% της Rosneft σε ξένους επενδυτές, ποσό που αντιστοιχεί στο ποσό του φακέλου. Οι ισχυρισμοί δεν αποδείχθηκαν ποτέ και οι έρευνες δεν βρήκαν πειστικά στοιχεία για συμπαιγνία.
Δισεκατομμύρια για τον πολεμικό προϋπολογισμό της Μόσχας
Η πιθανή επιστροφή της ExxonMobil στο Sakhalin-1 θα μπορούσε να αλλάξει την παγκόσμια δυναμική του πετρελαίου.
Για την ExxonMobil, η ανάκτηση της πρόσβασης στο έργο θα μπορούσε να αναβιώσει τη συμφωνία εξερεύνησης της Αρκτικής ύψους 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη Rosneft, η οποία χάθηκε μετά την επιβολή των πρώτων κυρώσεων στη Ρωσία το 2014 μετά την προσάρτηση της Κριμαίας.
Αυτή η συμφωνία θα αύξανε τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στις πολικές περιοχές.
Για τη Ρωσία, η επαναφορά της παραγωγής του Sakhalin-1 σε πλήρη παραγωγή, περίπου 220.000 βαρέλια την ημέρα, θα μπορούσε να δημιουργήσει δισεκατομμύρια δολάρια σε νέα έσοδα για τη Μόσχα.
Θα ενίσχυε την οικονομία της Ρωσίας και θα επέτρεπε τη συνέχιση του επιθετικού πολέμου.
Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παρέχουν σχεδόν το ένα τρίτο των κρατικών εσόδων της Ρωσίας και περισσότερο από το 60% των εξαγωγών. Εάν αρθούν οι κυρώσεις, τα έσοδα από το Sakhalin-1 θα υποστηρίξουν τον πολεμικό προϋπολογισμό της Ρωσίας, πληρώνοντας για περισσότερα drones, πυραύλους και στρατεύματα.
Η άρση των κυρώσεων θα μείωνε την εξάρτηση της Ρωσίας από την Κίνα και την Ινδία που αγοράζουν αργό πετρέλαιο σε μειωμένες τιμές από το 2022.
Επιπλέον 220.000 βαρέλια την ημέρα θα επηρέαζαν επίσης τις παγκόσμιες τιμές.
Οι δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της ExxonMobil εάν η Ουάσιγκτον δώσει το πράσινο φως.
Η Ευρώπη θα αντιμετώπιζε τότε πιέσεις να παραμείνει ευθυγραμμισμένη με την πολιτική των ΗΠΑ ή να κινδυνεύσει να χάσει την ανταγωνιστικότητά της.
Διπλωματικά, εάν οι ΗΠΑ προχωρήσουν στην χαλάρωση των κυρώσεων, θα μπορούσαν να διασπάσουν περαιτέρω την ενότητα της Δύσης, ωφελώντας το Κρεμλίνο.
Το Κίεβο συνεχίζει να στοχεύει ρωσικά διυλιστήρια με drones, αλλά ο κίνδυνος αναβίωσης του Sakhalin-1 υπό την ExxonMobil είναι σαφής.
Το έργο θα διοχετεύσει δισεκατομμύρια στον προϋπολογισμό της Μόσχας, αντισταθμίζοντας τη ζημιά που έχει προκαλέσει η Ουκρανία στη ρωσική ενεργειακή βιομηχανία. Με αυτά τα χρήματα, η Ρωσία θα μπορούσε να διατηρήσει ή ακόμα και να κλιμακώσει την πολεμική της προσπάθεια.
Αγνοημένες Προειδοποιήσεις
Η συμφωνία δεν είναι καθόλου εγγυημένη. Η απροθυμία της κυβέρνησης Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις θα μπορούσε να προκαλέσει ισχυρή αντίθεση στο Κογκρέσο, όπου η υποστήριξη προς την Ουκρανία εξακολουθεί να διαπερνά τα κομματικά όρια.
Η Γερμανία, η Πολωνία και άλλα κράτη που δίνουν προτεραιότητα στην ενεργειακή ασφάλεια θα μπορούσαν να εμποδίσουν οποιαδήποτε κίνηση προς την άρση των κυρώσεων της ΕΕ.
Η ExxonMobil πρέπει να σταθμίσει τα οικονομικά οφέλη έναντι των κινδύνων φήμης και των νομικών κινδύνων, ειδικά στην Ευρώπη.
Είτε η ExxonMobil εισέλθει ξανά στον κοιτασμό Σαχαλίνη-1 είτε όχι, το μήνυμα είναι σαφές, αν και δεν ακούγεται, η Ρωσία επιδιώκει οικονομική ομαλοποίηση με τη Δύση και η μοίρα της Ουκρανίας δεν είναι το επίκεντρο των διαπραγματεύσεων.
Υπό αυτή την έννοια, η σύνοδος κορυφής στην Αλάσκα είναι ένα σκοτεινό déjà vu: ένα φάσμα άρσης των κυρώσεων στο ρωσικό πετρέλαιο στοιχειώνει τον κόσμο.
Εάν δεν αναγνωριστεί, κινδυνεύει να ανοίξει το δρόμο για τη Μόσχα να επεκτείνει την εμβέλειά της πολύ πέρα από την Ουκρανία.
