Ο Βραζιλιάνος φωτογράφος Σεμπαστιάο Σαλγκάδο ποζάρει μπροστά σε μια από τις εικόνες της έκθεσής του « Αμαζονία », στο Fabbrica del Vapore, στο Μιλάνο της Ιταλίας, Πέμπτη 11 Μαΐου 2023.
Πέθανε ο σπουδαίος Βραζιλιάνος φωτογράφος Σεμπαστιάο Σαλγκάδο σε ηλικία 81 ετών, ανακοίνωσε σήμερα η Ακαδημία Καλών Τεχνών της Γαλλίας, της οποίας ήταν μέλος. Ο ίδιος ήταν γνωστός για τον τρόπο με τον οποίο απεικόνισε, σε άσπρο-μαύρο, πολέμους, ανθρώπινες τραγωδίες, περιβαλλοντικές καταστροφές αλλά και το δάσος του Αμαζονίου.
Αυτοδίδακτος, με έντονη προσωπική ματιά και δημοσιογραφική ενσυναίσθηση, ο Σαλγκάδο χαρακτηρίστηκε από την Ακαδημία ως «μάρτυρας της ανθρώπινης τραγωδίας και της κατάστασης του πλανήτη». Το έργο του ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, δημοσιευμένο σε εμβληματικά περιοδικά όπως το Life και το Time, εκτεθειμένο σε μουσεία – κυρίως στο Παρίσι, όπου έζησε για δεκαετίες.
Η καριέρα του απλώνεται από τις εμπόλεμες ζώνες της Ρουάντα και της Ινδονησίας έως τους ποταμούς του Αμαζονίου και τις παραγκουπόλεις του Μπαγκλαντές. Μέσα από έναν ασπρόμαυρο φακό, ο Σαλγκάδο κατέγραψε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια υπό τις πιο σκληρές συνθήκες, μετατρέποντας τη φωτοειδησεογραφία σε μορφή τέχνης.
Η συνεισφορά του αναγνωρίστηκε διεθνώς: τιμήθηκε με το βραβείο του Πρίγκιπα της Αστούριας το 1998 και το Hasselblad Award το 1989, ενώ η ζωή και το έργο του αποτέλεσαν αντικείμενο του υποψήφιου για Όσκαρ ντοκιμαντέρ Το Αλάτι της Γης, σε σκηνοθεσία Βιμ Βέντερς.
Ποιος ήταν ο Σεμπαστιάο Σαλγκάδο
Γεννημένος στις 8 Φεβρουαρίου 1944 στην Αϊμόρες της Μίνας Ζεράις, σε μια αγροτική οικογένεια, ο Σαλγκάδο μεγάλωσε ανάμεσα στη φύση και τη σκληρή καθημερινότητα της επαρχίας. Εκεί, όπως έλεγε, έμαθε την υπομονή – ένα προσόν που αργότερα θα γινόταν θεμέλιο της φωτογραφικής του τέχνης, όταν χρειαζόταν να περιμένει τη «σωστή στιγμή» για να συλλάβει με τον φακό του εκείνο το «ιδανικό δευτερόλεπτο».
Σπούδασε νομικά και στη συνέχεια οικονομία. Το 1969 έφυγε στη Γαλλία για να γλιτώσει από τη στρατιωτική δικτατορία, μαζί με τη μέλλουσα σύζυγό του, τη Λέλια Βάνικ, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Εργάστηκε στον Διεθνή Οργανισμό του Καφέ και ταξίδευε στην Αφρική. Σε αυτήν την ήπειρο τράβηξε τις πρώτες φωτογραφίες του, με μια κάμερα που του δώρισε η σύζυγός του.
«Αντιλήφθηκα ότι οι φωτογραφίες μου έδιναν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τις οικονομικές εκθέσεις» παραδέχτηκε κάποτε. Αποφάσισε τότε να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη φωτογραφία και αρνήθηκε μια περιζήτητη θέση στην Παγκόσμια Τράπεζα.
Στην Αφρική, όπου αισθανόταν «σαν στο σπίτι του», ο Βραζιλιάνος έκανε τα πρώτα του ρεπορτάζ, για την ξηρασία και τον λιμό στον Νίγηρα και την Αιθιοπία. Το 1979 εντάχθηκε στο πρακτορείο Magunm. Δύο χρόνια αργότερα είχε την πρώτη μεγάλη δημοσιογραφική επιτυχία του: μέσα σε 60 δευτερόλεπτα τράβηξε 76 φωτογραφίες, κατά την απόπειρα δολοφονίας του τότε προέδρου των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν στην Ουάσινγκτον.
Η παγκόσμια αναγνώριση ήρθε το 1986, με τις εμβληματικές φωτογραφίες του από τη Σέρα Πελάδα της Βραζιλίας την «ανθρώπινη μυρμηγκοφωλιά» όπου δεκάδες άνθρωποι, καλυμμένοι από λάσπη, εργάζονταν νυχθημερόν στο μεγαλύτερο, ανοιχτό ορυχείο χρυσού του κόσμου.
Έγραψε επίσης τις «Εξόδους» για τους εξαναγκαστικούς εκτοπισμούς σε 40 χώρες.
Η φωτογραφία «είναι τρόπος ζωής, είναι η ιδεολογία μου» είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων το 2022, όταν το Σάο Πάουλο φιλοξένησε την έκθεση «Αμαζονία», καρπό επτά χρόνων εργασίας στο μεγαλύτερο τροπικό δάσος του πλανήτη.
