Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας ενέκρινε ένα ρεκόρ αμυντικού προϋπολογισμού που υπερβαίνει τα 9 τρισ. γεν, περίπου 58 δισ. δολάρια ΗΠΑ, για το οικονομικό έτος 2026, το οποίο ξεκινά τον Απρίλιο. Το σχέδιο αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη άνοδο στις αμυντικές δαπάνες στην ιστορία της χώρας και εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική προτεραιότητας της ασφάλειας και της αποτροπής εν μέσω των αυξημένων εντάσεων στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, ειδικά σε σχέση με την αποκαλούμενη «αναδυόμενη στρατιωτική δραστηριότητα» της Κίνας.
Ο προϋπολογισμός αυτός σηματοδοτεί αύξηση 9,4% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο και αποτελεί μέρος ενός πενταετούς προγράμματος που στοχεύει στη διπλή αύξηση των αμυντικών δαπανών μέχρι να αντιστοιχούν στο 2% του ΑΕΠ, δείχνοντας μια σαφή στροφή της Ιαπωνίας προς ενισχυμένες στρατιωτικές δυνατότητες και πιο ενεργητική στρατηγική ασφάλειας.
Η πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σανάε Τακαΐτσι, έχει δηλώσει δημόσια ότι οι ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις ενδέχεται να εμπλακούν εάν εκδηλωθούν εχθρικές ενέργειες από την Κίνα κατά της Ταϊβάν, του αυτοδιοικούμενου νησιού που το Πεκίνο θεωρεί τμήμα της επικράτειάς του. Η δήλωση αυτή αντικατοπτρίζει το υψηλό επίπεδο ανησυχίας στο Τόκιο σχετικά με τις προθέσεις του Πεκίνου και τις ασφαλιστικές εγγυήσεις για τη σταθερότητα στην περιοχή.
Ο απαραίτητος εξοπλισμός περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις σε πύραυλους μεγάλης εμβέλειας, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και παράκτιες αμυντικές δυνατότητες, με στόχο τη βελτίωση της ικανότητας αντίδρασης και αποτροπής επιθέσεων από θαλάσσιες ή εναέριες απειλές. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, μέρος των κονδυλίων θα διατεθεί σε συστήματα που ενισχύουν την ικανότητα «standoff», δηλαδή επιθέσεις ή άμυνα από μεγάλη απόσταση, καθώς και σε συνεργασίες και κοινά προγράμματα με συμμάχους στο πλαίσιο διμερών και πολυμερών συμφωνιών ασφαλείας.
Η επιβολή του πρωτοφανούς αυτού ποσού έρχεται καθώς η Ιαπωνία, παρά την παραδοσιακά ειρηνική της πολιτική που ακολουθεί από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, επανεξετάζει τη θέση της στον στρατιωτικό χάρτη της Ασίας. Η μέχρι πρόσφατα περιορισμένη χρήση των Ενόπλων Δυνάμεών της μόνο για άμυνα έχει μεταβληθεί σε μια προσέγγιση που περιλαμβάνει και δυνατότητες αντεπίθεσης και προληπτικής ασφάλειας, σε στενή συνεννόηση με το σύστημα ασφαλείας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και άλλους περιφερειακούς συμμάχους.
Η συγκεκριμένη αύξηση των αμυντικών δαπανών θεωρείται από πολλούς αναλυτές ως απάντηση στη διπλωματική και στρατιωτική πίεση που ασκεί η Κίνα στον Ειρηνικό και ειδικά γύρω από την Ταϊβάν, αλλά και ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να ενισχυθούν οι δυνάμεις αποτροπής μέσω υπερσύγχρονων στρατιωτικών συστημάτων. Η προσθήκη προηγμένων πυραύλων και μη επανδρωμένων μέσων αντικατοπτρίζει τις νέες στρατηγικές ανάγκες της Ιαπωνίας σε μια εποχή που η περιφερειακή ισορροπία ισχύος μεταβάλλεται ταχύτατα.
Παράλληλα, η απόφαση να επιταχυνθεί η επίτευξη του στόχου του 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες δύο χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό καταδεικνύει την πίεση που δέχεται η κυβέρνηση από τις ΗΠΑ και άλλους πολιτικούς και στρατιωτικούς συμμάχους, προκειμένου η Ιαπωνία να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στην περιφερειακή ασφάλεια της Ασίας.
Οι αντιδράσεις από την Κίνα ήταν άμεσες και επικεντρώθηκαν στην κατηγορία ότι η αύξηση των δαπανών συμβάλλει σε έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο εξοπλισμών στην περιοχή, ενισχύοντας την κούρσα αντί να προωθεί σταθερότητα και ειρήνη στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας. Παράλληλα, η κίνηση αυτή έχει επιπτώσεις και σε άλλες πλευρές της διπλωματίας, όπως τις εμπορικές και τουριστικές σχέσεις μεταξύ Ιαπωνίας και Κίνας, οι οποίες έχουν ήδη επηρεαστεί από την κλιμάκωση των εντάσεων και τις ανταποκρίσεις των δύο πλευρών σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο.
Η έγκριση του προϋπολογισμού αναμένεται να ψηφιστεί οριστικά από το Κοινοβούλιο μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2026, ενώ το Τόκιο σχεδιάζει περαιτέρω αναθεώρηση της εθνικής στρατηγικής ασφάλειας και άμυνας μέχρι τα τέλη του έτους, συνεχίζοντας μια πολιτική που σηματοδοτεί μια σταδιακή αλλά ουσιαστική αλλαγή στη μεταπολεμική θέση της Ιαπωνίας στο πεδίο της ολοκληρωμένης περιφερειακής ασφάλειας.
