Από την αρχαιότητα, ο χρυσός αποτελεί το απόλυτο σύμβολο δύναμης και οικονομικής ασφάλειας. Για τα κράτη που επιδιώκουν αυτονομία και σταθερότητα, είναι ένα πολύτιμο αποθεματικό εργαλείο. Ιδιαίτερα σε φάσεις διεθνούς αναταραχής, η αξία του επανέρχεται έντονα στο προσκήνιο, καθώς αναγνωρίζεται ως ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη αναστάτωση λόγω εμπορικών δασμών, που επανέφερε τον χρυσό στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Τα μεγάλα αποθέματα ορισμένων κρατών αποδεικνύουν τη γεωοικονομική σημασία του πολύτιμου μετάλλου.
Από την πρώτη ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο του 2017, η τιμή του χρυσού έχει σημειώσει άνοδο άνω του 25%, ενώ ο δείκτης S&P 500 παρουσίασε πτώση σχεδόν 7%. Η εκτόξευση αυτή αποδίδεται κυρίως στην κλιμάκωση των διεθνών εντάσεων και στην έντονη αβεβαιότητα στις αγορές, οδηγώντας την τιμή του μετάλλου σε πρωτόγνωρα ύψη — έως και 1 εκατομμύριο δολάρια ανά ράβδο. Κατά το 2024 και το πρώτο τρίμηνο του 2025, το CEOWORLD και η COSMOS Analytica μελέτησαν τα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών, στηριζόμενα σε στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού WGC).
Οι χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα
- Ηνωμένες Πολιτείες: Κατέχουν την κορυφαία θέση παγκοσμίως με περίπου 8.133,5 μετρικούς τόνους, αποθηκευμένους κυρίως στο Φορτ Νοξ.
- Γερμανία: Διαθέτει 3.351,5 τόνους, διασκορπισμένους εντός και εκτός της χώρας, ως στρατηγική κληρονομιά του Ψυχρού Πολέμου.
- Ιταλία: Καταγράφει αποθέματα 2.451,8 τόνων, τα οποία φυλάσσονται κυρίως από την Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας.
Ακολουθούν χώρες όπως η Γαλλία, η Ρωσία, η Κίνα, η Ελβετία, η Ινδία, η Ιαπωνία και η Τουρκία. Η Ελλάδα κατείχε την 36η θέση, με αποθέματα 114,5 τόνων το 2024 και 114,62 τόνων στις αρχές του 2025.
Οι χώρες με τις μεγαλύτερες αγορές χρυσού το 2024
- Πολωνία: Aύξηση με 25% λόγω των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία.
- Τουρκία: Ενίσχυσε τα αποθέματά της κατά 74,79 τόνους (13,85%).
- Ινδία: Πρόσθεσε 72,6 τόνους (9,03%).
- Κίνα: Συνέχισε να αγοράζει, αν και με μετριασμένο ρυθμό σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
- Άλλες χώρες με αξιοσημείωτες αγορές ήταν η Τσεχία, Ιράκ, Ουγγαρία, Ουζμπεκιστάν, Γκάνα και Κατάρ.
- Ζιμπάμπουε: αύξησε τα αποθέματά της κατά 54%, φτάνοντας τους 2 τόνους.
Οι μεγαλύτεροι πωλητές χρυσού του 2024
Ορισμένες χώρες επέλεξαν να ρευστοποιήσουν αποθέματα, εκμεταλλευόμενες την άνοδο των τιμών:
- Φιλιππίνες: Πούλησαν 29,4 τόνους – η μεγαλύτερη πώληση παγκοσμίως.
- Καζακστάν: Συνέχισε τις πωλήσεις των τελευταίων ετών, χάνοντας 10,18 τόνους.
- Σιγκαπούρη και Ταϊλάνδη: Επίσης μείωσαν τα αποθέματά τους σημαντικά.
- Γερμανία: Παρόλο που είναι από τις χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα, πούλησε μόλις 1,12 τόνους , η μικρότερη ετήσια μείωση από το 2002.
Χώρες χωρίς αποθέματα χρυσού
Ορισμένες ανεπτυγμένες χώρες εκπλήσσουν με την απουσία αποθεμάτων:
- Καναδάς: Παρά την ηγετική του θέση στην εξόρυξη χρυσού, δεν διατηρεί αποθέματα, κρίνοντας τον χρυσό ως μη στρατηγικό από περιουσιακής άποψης.
- Νορβηγία: Εξαφάνισε τα αποθέματά της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 2004, η Norges Bank αποφάσισε να πουλήσει και τα τελευταία αποθέματα, κρατώντας μόνο επτά ράβδους για εκθέσεις.
Αυτό το νέο πλαίσιο δείχνει πώς ο χρυσός παραμένει καθοριστικός παράγοντας οικονομικής ισχύος, με τις χώρες είτε να τον ενισχύουν ως αποθεματικό είτε να τον εκποιούν βάσει στρατηγικών αποφάσεων.
